Porost islandzki na kaszel i ból gardła

Photo: common.wikimedia.org - Tigerente

Porosty, to w istocie dwa organizmy (glon i grzyb) żyjące ze sobą w nieustającej symbiozie. Porosty nie są wymagające, jeśli chodzi o warunki do życia. Występują prawie wszędzie. Tylko w Polsce jest ich ok. 1600 gatunków. Wykorzystywane są, jako środek spożywczy, barwnik i lek. W medycynie, do leczenia między innymi objawów przeziębienia, zastosowanie znalazła tarczownica islandzka, znana także, jako płucnica islandzka, szary mech, a potocznie, jako porost islandzki [1].

Właściwości porostu islandzkiego

Porost islandzki, mimo swojej nazwy, to roślina występująca na całej półkuli północnej, także w Polsce (np. w suchych lasach sosnowych, górach). Jest w naszym kraju gatunkiem częściowo chronionym [5]. W medycynie wykorzystuje się plechę porostu, której podstawowe składniki, to: kwasy porostowe, polisacharydy, związki śluzowe, karotenoidy, sole mineralne (w tym jodu, boru, miedzi i krzemu), witaminy z grupy B.

Związki te nadają porostowi islandzkiemu właściwości [1, 3]:

przeciwdrobnoustrojowe,
osłaniające, powlekające i nawilżające błony śluzowe,
przeciwkaszlowe,
wykrztuśne,
immunomodulujące,
immunostymulujące,
przeciwzapalne,
antyoksydacyjne,
przeciwnowotworowe,
promieniochłonne,
przeciwpotne,
przeciwwymiotne.

Porost islandzki na przeziębienie

To co nas interesuje w kontekście przeziębienia, to wpływ porostu islandzkiego na układ oddechowy i jego zdolność do leczenia kaszlu oraz infekcji górnych dróg oddechowych. Polisacharydy i związki śluzowe zawarte w tej roślinie działają osłaniająco i powlekająco na błony śluzowe dróg oddechowych (także przewodu pokarmowego). Chronią śluzówkę przed czynnikami, które mogą ją podrażnić. Pomagają zmniejszyć potrzebę kaszlu, co pozwala na regenerację śluzówki. Kwasy porostowe z kolei działają wykrztuśnie i mukolitycznie*, dzięki czemu ułatwiają pozbycie się zalegającej wydzieliny. Stąd płucnica islandzka jest wykorzystywana przede wszystkim, jako składnik leków przeciwkaszlowych i łagodzących ból gardła i krtani.

W aptece znajdziesz głównie pastylki do ssania. Pomogą złagodzić uczucie suchego i podrażnionego gardła, krtani i oskrzeli będącego efektem choroby, a także długotrwałego przebywania w klimatyzowanych pomieszczeniach. Pastylki do ssania z wyciągiem z porostu islandzkiego poleca się także osobom po zabiegach chirurgicznych w obrębie jamy nosowej, po intubacji [1], osobom narażonym na silne obciążenie strun głosowych, w przypadku chrypki oraz w celach profilaktycznych [2].

W aptekach znajdziesz także suszoną plechę. Możesz z niej przygotować napar, odwar i maceracje.

Napar z porostu islandzkiego

2 łyżki ziela zalej 3 szklankami ciepłej wody. Gotuj powoli bez przykrycia. Po kilku minutach przecedź i ostudź napar. Pij go 2-3 razy dziennie przed posiłkiem w celu pobudzenia trawienia, jako środek przeciwpotny i przeciwwymiotny [3]. W przypadku kaszlu lub infekcji gardła czy krtani, zastosuj napar z porostu, jak płukankę.

Odwar z porostu islandzkiego

2 łyżki ziela zalej 1 szklanką wody i gotuj przez 15 minut. Przecedź. Stosuj, jak napar [4].

Wykorzystany zewnętrznie może posłużyć do celów kosmetycznych np. płukania włosów, przemywania twarzy (działanie przeciwtrądzikowe, oczyszczające), wykonywania okładów na oczy.

Macerat z porostu islandzkiego

2 łyżki rozdrobnionego ziela zalej szklanka cieplej przegotowanej wody. Odstaw na 5 godzin. Następnie przecedź. Stosuj zewnętrznie lub doustnie [4].

Inna ważną właściwością porostu islandzkiego, jest jego wpływ na układ odpornościowy. Polisacharydy występujące w tarczownicy islandzkiej wykazują działanie immunostymulujące i immunomodulujce. Innymi słowy podnoszą odporność organizmu i jego możliwości regeneracji lub je obniżają, na wypadek zbyt silnej reakcji immunologicznej.m Dzięki temu płucnica islandzka może być wykorzystywana do wzmocnienia i poprawy ogólnego stanu zdrowia.

Bezpieczeństwo stosowania

Preparaty zawierające wyciągi wodne z plechy tarczownicy islandzkiej uchodzą za bezpieczne i są dostępne bez recepty, jako leki OTC lub suplementy diety dla dorosłych oraz dzieci od 6 roku życia (choć badania pokazują skuteczność działania również u dzieci cztero- i pięcioletnich).

Wyciąg z porostu a ciąża i karmienie piersią

Według zgromadzonych przez nas materiałów, nie ma badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania wyciągów z porostu islandzkiego w czasie ciąży lub podczas karmienia piersią. Stąd, zgodnie z ogólnymi zasadami, nie poleca się preparatów z porostem kobietom z tych dwóch grup bez konsultacji z lekarzem [1,2]. Jednak z uwagi na brak działań niepożądanych u dorosłych oraz występowanie lekkich działań u dzieci** farmaceuci i lekarze polecają preparaty zawierające porost islandzki kobietom w ciąży, a także mamom karmiącym. Sami producenci leków z porostem, również opisują swoje produkty, jako bezpieczne dla ciężarnych i w czasie laktacji.

Podsumowanie

Po produkty z porostem islandzkim sięgnij przede wszystkim w przypadku infekcji gardła i krtani, a także uporczywego kaszlu. Możesz wykorzystać gotowe preparaty (przede wszystkim pastylki do ssania) lub przygotować napary, odwary i maceraty z suszonego produktu.

*Leki mukolityczne – upłynniają i zmniejszają lepkość śluzu w drogach oddechowych. Unieczynniają rodniki w komórkach, w których toczy się zapalenie. Pomagają oczyścić drogi oddechowe z wydzieliny. [za wikipedia.org, stan na 04.10.2017, https://pl.wikipedia.org/wiki/Leki_mukolityczne]

**Dla przykładu: w jednym z badań, działania niepożądane pojawiły się u 1,6% (53 osoby) badanych dzieci. Jednak równocześnie z przyjmowaniem preparatu z wyciągiem z tarczownicy islandzkiej, przyjmowały również inne leki np. ampicylinę.

Źródła:

[1] Krajewska J. Właściwości lecznicze porostu islandzkiego. W: Lek w Polce. 2015. Vol. 25, Nr. 01/15 (284). Str. 52-56.
[2] Studzińska-Sroka E., Bylka W. Porost islandzki – związki czynne, aktywność biologiczna. W: Farmaceutyczny Przegląd Naukowy. 2010. Nr 7. Str. 23-27.
[3] Smolińska D., Tajr A., Stebel A. Współczesne spojrzenie na właściwości lecznicze płucnicy islandzkiej Cetraria islandica (L.) Ach. [online, stan na 04.10.2017r] W: Annales Academiae Medicae Silesiensis. 2012r. 66/4. Str. 56-63. [http://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-a0302e77-273e-401c-a831-0a9f2d012285]
[4] rozanski.li Cetraria Islandica – porost islandzki; Iceland Moos. [online, stan na 09.10.2017] [http://rozanski.li/444/cetraria-islandica-porost-islandzki-iceland-moos/]
[5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów. Dz. U. 2014, poz. 1408.